75 jaar geleden eindigde de Tweede Wereldoorlog. Nederland was op 5 mei volledig bevrijd. Pas op 15 augustus 1945 capituleerde het Japanse leger en was de oorlog in het hele Koninkrijk der Neder-landen voorbij. Van echte vrede was geen sprake.
Luister naar het verhaal:
Transcriptie van de gesproken tekst
75 jaar geleden kwam er een einde aan de Tweede Wereldoorlog. Nederland was op 5 mei helemaal bevrijd. In Azië woedde de oorlog voort, totdat op 15 augustus na de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki het Japanse leger capituleerde. Dat betekende niet dat in Nederlands-Indië nu een periode van vrede en vrijheid aanbrak. De Nederlandse kolonie verkeerde in een luchtledig. Er was geen Nederlands leger om de orde te bewaren. Indonesië riep de onafhankelijkheid uit, maar er was nog geen Indonesisch leger en de Indonesische regering kon geen gezag laten gelden. Het gevolg was dat er een wirwar ontstond van strijdgroepen met een eigen leider en een eigen agenda. Veel van die groepen keerden zich tegen iedereen die ze als vreemdeling beschouwden: Nederlanders en andere westerlingen, mensen uit gemengde relaties, Japanners, Chinezen. Maar ze keerden zich bijvoorbeeld ook tegen Molukkers, waarvan velen KNIL-soldaat waren. Voor veel mensen waren de maanden ná de Tweede Wereldoorlog het meest bedreigend en sinister. Toen Nederland extra troepen stuurde om de orde te herstellen, ging deze situatie over in een koloniale oorlog. Daarin vielen nog eens vele duizenden slachtoffers.
Als gevolg van de Tweede Wereldoorlog in Indonesië en de nasleep ervan wonen er in Nederland inmiddels meer dan twee miljoen mensen met een geschiedenis in het voormalige Nederlands-Indië. Met allemaal een eigen verhaal. Een brede mix van Nederlanders met onder andere een Indische, Molukse, Papoea, Chinese of Indonesische achtergrond. Op én rondom 15 augustus wordt er tijdens herdenkingen door het hele land stil gestaan bij deze gedeelde geschiedenis.
In Nederlands-Indië ging de ene oorlog over in een andere: de Indonesische vrijheidsstrijd. Uiteindelijk vertrokken de meeste inwoners met de Nederlandse nationaliteit naar Nederland. Anderen, zoals Molukkers en Chinezen, gingen ook, gedwongen door het ontbreken van perspectief. Een warm welkom kregen ze niet. Niet voor niets duurde het meer dan veertig jaar voordat er elk jaar op 15 augustus een Nationale Herdenking kwam.
Stichting 15 augustus 1945
Elk jaar vindt op 15 augustus de nationale herdenking plaats van de slachtoffers van de Japanse bezetting van Nederlands-Indië en de directe gevolgen daarvan. Op overheidsgebouwen wordt de vlag gehesen. De Melati, Indische jasmijn, wordt gedragen als symbool van betrokkenheid en medeleven. De organisatie is in handen van de Stichting Nationale Herdenking 15 augustus 1945, die stil wil staan bij de vele slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog in Azië en de gevolgen van de oorlog voor de Nederlandse samenleving.
Deze pagina is onderdeel van de digitale tentoonstelling Getekend. Persoonlijke verhalen over de Japanse bezetting.